همشهری آنلاین-گروه استانی:
گردو یکی از محصولات کشاورزی پرطرفدار در بازارهای داخلی و خارجی است و برخی استان‌ها با توجه به اقلیم مناسب برای رشد این محصول، سطح زیرکشت بالایی را به گردو اختصاص داده‌اند. براین اساس ۹ استان فارس، آذربایجان‌شرقی، همدان، لرستان، کرمان، قزوین، کرمانشاه، البرز و زنجان از اصلی‌ترین قطب‌های تولید گردو در کشور به‌شمار می‌روند که برخی از آنها حتی از شهرت جهانی هم برخوردارند. با توجه به آغاز فصل برداشت گردو از باغ‌های کشور، همشهری دراین گزارش، سطح زیرکشت و میزان گردو در استان‌های حاصلخیز در این حوزه و همچنین تأثیر خشکسالی بر میزان این محصول را مورد توجه قرار داده‌است.
مهمترین شهرهای تولید کننده گردو، حجم و مقاصد صادراتی گردوی استان‌ها، ویژگی منحصربه‌فرد گردوی هر استان و نیز مشکلات فعالان این حوزه نیز در قالب این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌است که در ادامه می‌خوانید.
فراوری ویژه گردو در اقلید استان فارس
گردو درختی است که در مناطق سرد رشد و محصول‌دهی مطلوبی دارد و زمان برداشت محصول نیز بسته به شرایط محیطی، از اواسط شهریورماه به بعد آغاز می‌شود. براین اساس شهرستان اقلید که یکی از مناطق سردسیر استان فارس به‌شمار می‌رود، از مهمترین مراکز تولید گردو در کشور به‌حساب می‌آید. اندازه گردو، رنگ روشن مغزگردو و خسارت پایین ازنظر آفت‌ها از مهمترین عوامل زمینه‌ساز کیفیت بالای گردوی اقلید است.
براساس اعلام مسئولان استان، اقلید ۹درصد از تولید گردوی کشور را به خود اختصاص داده‌است. گفته می‌شود این شهرستان با دارا بودن ۳هزارو۲۰۰هکتار باغ گردو، سالانه بیش‌از ۶هزارتن از این محصول را تولید می‌کند و به‌همین دلیل اقلید را قطب تولید گردو در استان فارس می‌دانند.
همچنین سالانه حدود ۲۲ هزارتن گردو از استان فارس صادر می‌شود که ۲۵درصد از آن در اقلید تولید می‌شود. اینها درحالی‌است که گردو از مغزهای مغذی است که در اقلید از آن برای تولید «ترشی‌گردو»، «مربای گردو»، «جوزقند»، «گردوی آبگشا» و… استفاده می‌شود. دراین شهرستان علاوه بر مغز گردو، پوست آن نیز مصرف می‌شود و معمولا برای استفاده در رنگرزی مورد توجه است. رنگ سبز تیره موردنظر قالی‌بافان و فعالان بخش صنایع‌دستی داری، اعم از گلیم، جاجیم، گبه و… از پوست گردوی تر به‌دست می‌آید.
نیاز به کشت ارقام جدید در زنجان
کشت گردو در استان زنجان مورد استقبال باغداران قرار دارد و باغ‌های گردو ۱۰ درصد از کل باغ‌های استان را شامل می‌شوند. این استان دارای حدود ۶ هزارو ۷۰ هکتار باغ گردوست که هم‌اکنون ۵ هزارهکتار از این سطح، بارور است و بیش‌از ۸ هزارتن محصول از آنها برداشت می‌شود. شهرستان‌های زنجان و خدابنده بیشترین میزان باغ‌های گردو را به‌خود اختصاص داده‌اند و البته بزرگ‌ترین باغ گردوی «کشت بافت» خاورمیانه به وسعت ۲۰۰هکتار هم در شهرستان خرمدره قراردارد.
ویژگی مهم گردوی این استان، طعم منحصربه‌فرد آن به‌دلیل میزان رطوبت موجود است، اما با توجه به مشکلاتی مانند باردهی کم و مقاومت نه‌چندان زیاد دربرابر شرایط نامساعد اقلیمی، نیاز به کشت ارقام جدید و برتر احساس می‌شود. کارشناسان، سرشاخه کاری و تعویض تاج درختان گردو را یکی از راهکارهای نجات باغ‌ها از شرایط فعلی و حرکت به‌سوی تولید پایدار و محصول باکیفیت می‌دانند و باغداران نیز در سال‌های اخیر این روش را به‌کار گرفته‌اند. اینها درحالی‌است که باغداران زنجانی معتقدند نبود صنایع‌تبدیلی و بسته‌بندی در کنار فروش خرد و گرایش به خودمصرفی گردوکاران منطقه، سبب شده این فرصت سرمایه‌گذاری مغفول باقی بماند.
آنها همچنین معتقدند به‌دلیل نبود متولی صادرات برای خرید مستقیم گردو از کشاورزان، واسطه‌ها با قیمت پایین اقدام به خرید از گردوکاران می‌کنند. این شرایط موجب شده تا واسطه‌ها با عرضه این محصول در بازار دیگر استان‌ها، سود بیشتری عایدشان شود. با این‌حال گردوکاران زنجان برای سودآوری بیشتر، چشم به مسئولان دارند تا فرصت‌های صادراتی و صنایع تبدیلی را فراهم کنند.
پاوه؛ قطب تولید گردو در کرمانشاه
کرمانشاه یکی از استان‌های تولیدکننده گردو است و برآورد می‌شود درسال‌جاری حدود ۱۸هزار و ۴۸۵تن گردوی خشک دراین استان تولید شود. سطح باغ‌های گردوی استان بیش‌از ۹هزارو ۱۹۲هکتار است که البته ازاین رقم، ۸هزار ۲۲۴هکتار باغ گردوی بارور است، اما بقیه باغ‌های گردو هنوز به مرحله باروری نرسیده‌اند. متوسط عملکرد آبی باغ‌های گردوی استان هم ۲ تن گردوی خشک در هکتار است.
بیشترین باغ‌های گردوی استان با هزارو ۴۴۲ هکتار و تولید حدود ۲ هزارتن، در شهرستان پاوه قرار دارد. باغ‌های گردوی پاوه به‌دلیل استفاده کم باغداران از سم و کود، در فهرست باغ‌هایی با محصولات سالم قراردارد. برنامه توسعه باغ‌های گردو در استان در دستورکار اداره‌کل جهاد کشاورزی کرمانشاه است و البته افزایش سطح باغ‌ها در استان به استقبال باغداران بستگی دارد. صحنه، پاوه، کنگاور، جوانرود، کرمانشاه وهمچنین دالاهو، ثلاث باباجانی، هرسین، روانسر، اسلام آبادغرب و سنقر و کلیایی از شهرستان‌هایی هستند که کشت گردو درآنها انجام می‌شود.
برداشت گردو در شهرستان‌های گرمسیر استان از شهریورماه آغاز می‌شود و با توجه به تنوع اقلیمی استان، برداشت محصول در باغ‌های گردو تا اواخر مهر ادامه پیدا می‌کند. خشکسالی اخیر سبب کاهش میزان عملکرد محصول و حساسیت نسبت به سرمازدگی شده‌است. بخشی از گردو در استان مصرف داخلی دارد و بخشی از آن نیز به کشورهای عراق و حوزه خلیج‌فارس صادر می‌شود. ویژگی منحصربه‌فرد گردوی استان این است که در ارتفاعات بالا به‌دلیل بارندگی و دمای مناسب میزان روغن و عطر طعم گردو بسیار بالا می‌رود.
کیفیت بالای گردوی لرستان
آب فراوان، خاک حاصلخیز و هوای مناسب لرستان سبب شده گردوی تولیدی این استان از مرغوبیت بالایی برخوردار باشد. با این وجود، به‌دلیل نداشتن برند برای محصولات تولیدی، همچنان در گمنامی به‌سر می‌برد. در لرستان ۱۴ هزارو۸۰۰هکتار باغ زیرکشت گردو قراردارد و میانگین عملکرد درهکتار نیز حدود ۵/۲ تن و سالانه ۲۲هزارتن است. همچنین الشتر، بروجرد، دورود و الیگودرز تولیدکنندگان اصلی گردو در استان لرستان هستند. ازآنجاکه بیشتر باغ‌های گردوی لرستان در مناطق معتدل و سرد مانند الشتر و بروجرد با منابع آبی معمولا مطلوب قرارگرفته‌اند، خشکسالی خسارت خاصی به آنها وارد نکرده‌است، اما حدود ۵درصد از باغ‌های استان دچار سرمازدگی شده‌اند.
مشکلاتی ازجمله سرمازدگی و گاه تنش‌های خشکی و بادهای گرم تابستانی، آفت باغ‌های گردوی لرستان می‌شوند، اما مهمترین مشکلات، قدیمی بودن باغ‌ها و ارقام‌شان است که این ارقام قدیمی باید اصلاح شوند. باغداران با استفاده از سرشاخه‌کاری، ارقام جدید را پیوند می‌زنند تا عملکرد را ازلحاظ کمیت، بالا ببرند. ارقام جدید ازلحاظ کیفیت نیز به‌دلیل داشتن پوسته نازک و کاغذی و یکنواختی در رسیدن، نسبت به آفات مقاوم‌تر هستند. براین اساس اداره جهادکشاورزی استان لرستان برای کمک به کشاورزان، سالانه حدود ۱۶۰هکتار سرشاخه‌کاری انجام می‌دهد، اما معمولا خود کشاورزان نیز به این موضوع ورود می‌کنند.
مشکل اصلی بخش کشاورزی لرستان در حوزه صنایع‌تبدیلی و فراوری است. برای مثال اگر شرکتی توانایی خرید گردوی لرستان را داشته باشد، به‌دلیل نبود یک تشکل غیردولتی یا اتحادیه تعاونی‌های خاص برای مدیریت این موضوع، عملا این اتفاق نمی‌افتد، مگر افرادی که با کارت بازرگانی، آن‌هم خارج از استان بتوانند چنین خریدی انجام دهند.
تویسرکان؛ پایتخت گردو
همدان یکی از استان‌های مهم در زمینه کشت گردو به‌شمار می‌رود و به‌تنهایی، ۱۵ درصد از مجموع تولید محصول گردوی کشور را به خود اختصاص داده‌است. دراین میان شهرستان تویسرکان با برخورداری از ۶ هزارو ۱۰۰ هکتار باغ گردو، بیش‌از ۲۰ درصد از تولید گردوی استان را در اختیار دارد. براساس اعلام وزارت جهادکشاورزی، متوسط تولید گردو در هرهکتار از باغ‌های گردوی کشور، ۲ هزارو ۳۷۹ کیلوگرم است، درحالی‌که این رقم در تویسرکان به ازای هرهکتار به ۴ هزارکیلوگرم می‌رسد و درحال‌حاضر برداشت گردو از بیش‌از ۶هزارهکتار از باغ‌های تویسرکان آغاز شده‌است.
شهرستان تویسرکان با بیش‌از ۶ هزارهکتار باغ گردو و تولید این محصول باکیفیت و مرغوب، پایتخت «طلای سبز» ایران نام‌گرفته و حتی این محصول ارزشمند در سازمان مالکیت فکری جهانی (ویپو) ثبت شده‌است. بیش‌از ۷ هزارنفر از باغداران تویسرکان هرساله برداشت گردو دارند و به‌گفته مدیر اداره جهادکشاورزی تویسرکان، معیشت بیش‌از ۷۰ درصد از مردم این شهرستان، به‌طور مستقیم وغیرمستقیم وابسته به گردوست. گردوی تویسرکان دارای طعم، رنگ، درصد چربی و مواد مغذی منحصربه‌فردی است و حتی در بازارهای جهانی، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
سال‌گذشته برداشت گردو درمقایسه با سال‌های گذشته افزایش بیش‌از ۲هزارتنی داشت. این طلای سبز با پوست چوبی و یا مغز به کشورهای همسایه صادر می‌شود و البته درصورت راه‌اندازی واحدهای بسته‌بندی مدرن، درآمد و ارزش‌افزوده فعالان این بخش بیشتر نیز خواهد شد. گردوی تویسرکان به‌دلیل نداشتن بسته‌بندی و برچسب به‌عنوان یک محصول جهانی، سهم ناچیزی در صادرات دارد که با ایجاد برخی تغییرات می‌تواند نظر مشتری‌های خارجی را هم جلب کند و سهمی در بازارهای فراملی داشته باشد.
اگرچه هنوز بخشی از نیاز کشور به گردو ازطریق واردات تأمین می‌شود و گردوی تویسرکان نیز بیشتر مصرف داخلی دارد، اما قرارگرفتن در قفسه فروشگاه‌های کشورهای خارجی، آرزوی محالی نیست. خام‌فروشی و کمبود شدید کارگاه‌های صنایع تبدیلی و فراوری، برخی از مشکلات در مسیر بهره‌وری حداکثری از گردوی تویسرکان است. واردات گردو از کشورهایی مانند چین و اوکراین و فروش آنها به اسم گردوی تویسرکان و نبود یک بازارچه مرکزی و اصلی در این شهرستان برای ارائه گردوی اصل و مرغوب با قیمت مشخص و نظارت شده، از دیگر مشکلات اساسی این حوزه به‌شمار می‌رود.
با این وجود به‌نظر می‌رسد با تلاش‌های منسجم و کارشناسانه، می‌توان گردو را نیز مانند پسته، به‌عنوان یک محصول کشاورزی استراتژیک در بازارهای جهانی ارائه‌کرد تا با غول‌های تجاری جهان مانند آمریکا رقابت کند و ارزآوری بالایی برای کشور داشته باشد و نه فقط تویسرکان، بلکه کل کشور از آورده ارزی آن منتفع شود.
کشت گردوی پکان درمیان بیم و امید کرمانی‌ها
امسال سطح زیرکشت گردو در استان کرمان ۱۷ هزارو ١٠٠هکتار بوده که از این مقدار، ٣هزارو ٦٠٠هکتار به‌صورت نهال و ١٣هزار و ٥٠٠هکتار نیز بارور بوده‌اند و از هرهکتار حدود هزارو ۲۰۰ کیلوگرم گردو برداشت می‌شود. پیش‌بینی برداشت گردو در سال‌جاری حدود ١٦هزارتن محصول خشک است که درمقایسه با سال‌گذشته حدود هزارتن کاهش داشته و دلیل آن هم سرمازدگی و خشکسالی گزارش شده‌است.
سالانه حدود ١٣هزارمیلیارد ریال درآمد عاید کشاورزان باغدار استان می‌شود. برداشت گردو در استان از اوایل شهریورماه آغاز و تا اواسط مهرماه ادامه دارد و شهرستان بافت نیز بیشترین برداشت گردو را در استان به خود اختصاص داده‌است. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از گردوی برداشتی در داخل استان به‌مصرف می‌رسد و بقیه نیز در داخل کشور و درصد کمی هم به کشورهای همسایه صادر می‌شود.
در استان کرمان اقتصاد مناطقی که گردوخیز هستند، به‌صورت تک‌محصولی است. برهمین اساس گردوکاران در شهرستانی مانند بافت که بسیاری از خانواده‌ها معاش خود را از فروش گردو تأمین می‌کنند، نیازمند حمایت مسئولان برای ساماندهی بازار فروش این محصول هستند. تنوع ژنوتیپ‌های مختلف از مشکلاتی است که به بازار گردو ضربه زده و قدرت رقابت را از بازار استان کرمان گرفته، زیرا تعداد کمی از درختان ازطریق کشت بذر، تنوع واریته‌های مختلف دارند. عدم برندسازی هم انگیزه کشاورزان برای افزایش کیفیت گردو را ازبین برده‌است. خرده‌مالکی، یک‌دست نبودن باغ‌ها و کشت سنتی در برخی نواحی، از دیگر چالش‌هایی است که قدرت رقابت گردوی استان کرمان در بازار این محصول را کم کرده‌است.
با این وجود کاشت گردوی گرمسیری «پِکان» چندسالی است که در جنوب استان آغاز شده‌است؛ نوعی گردوی بومی جنوب‌شرقی ایالات‌متحده آمریکا و جنوب مکزیک که ۹۸درصد آن را مغز تشکیل می‌دهد. این نوع گردو برخلاف سایر گردوها دارای جداره سخت جداکننده در داخل هسته نیست و بسیار خوش‌خوراک و بازارپسند است. عملکرد گردوی پِکان در جنوب کرمان ۶۰۰کیلوگرم درهکتار عنوان شده که به شکل تک‌درخت در باغ های «دلفارد» و در شهرستان‌های جیرفت، منوجان و عنبرآباد کشت می‌شود.
همچنین «گراتکس»، «ویچیتا»، «گراکینگ» و «چوکتا» از ارقام گردوی پکان در جهان هستند که از حدود ١٠سال پیش کشت آنها در جنوب استان کرمان آغاز شده‌است. هرچند برداشت این نوع محصول عملکرد مثبت و منفی در برخی باغ‌ها داشته است و کارشناسان اعلام کرده‌اند شاید کشاورزان، گونه مناسب و سازگار با اقلیم منطقه خود را خریداری و کشت نکرده‌اند، اما این موضوع دلسردی کشاورزان را به‌دنبال داشته است.
باوجود گذشت یک دهه از نخستین کشت پکان در جنوب کرمان، مسئولان هنوز به‌عنوان یک طرح جدی به کاشت و ترویج آن نگاه نکرده‌اند و کشاورزان نیز با وجود تمایل زیاد به کشت این رقم صادراتی و خوش‌بازار، بلاتکلیف مانده‌اند و همچنان منتظرند با انجام تحقیقات کارشناسانی، ارقام سازگار با مناطق جنوبی استان کرمان به آنها اطلاع‌رسانی شود.
تمایل کم باغداران قزوین به بیمه محصولات
استان قزوین دارای ۵ هزارو ۵۰۰هکتار باغ گردو است و براساس برآوردهای صورت‌گرفته، در سال‌جاری متوسط عملکرد محصول در باغ‌های بارور استان بیش‌از ۵/۱ تن محصول در هرهکتار خواهد بود. مهمترین مناطق پرورش گردو در استان قزوین شامل ضیاءآباد، الموت، فارسجین، بوئین‌زهرا و آوج هستند. بخش ضیاءآباد با سطح زیرکشت حدود ۵۰۰هکتار باغ گردو، یکی از قطب‌های متمرکز و ژنوتیب‌های برتر این محصول در کشور محسوب می‌شود.
در راستای اصلاح باغ‌های گردوی نامرغوب، در سال‌زراعی جاری نیز مانند سال‌های قبل ضمن آموزش باغداران با هدف آشنایی با روش‌های پیوند، بیش‌از ۳ هزار اصله درخت به روش سرشاخه‌کاری با کمک پیمانکاران مجرب و استفاده از ارقام تجاری جدید و مقاوم به سرمای بهاره، پیوند زده شد. در سال‌های اخیر خشکسالی عامل غیراقتصادی شدن باغ‌های گردو شده و حتی کاهش سطح زیرکشت و نابودی بسیاری از درختان کهنسال گردو در مناطق کوهستانی را به‌دنبال داشته‌است.
کاهش میزان بارندگی دراین مناطق نیز سبب هجوم «پروانه چوب‌خوار گردو» شده‌است. اگرچه متولیان امر به بیمه کردن باغ‌های گردو توصیه می‌کنند، اما ازآنجا که بیمه میزان دقیق خسارت کشاورزان را پوشش نمی‌دهد، بسیاری از کشاورزان تمایلی به بیمه محصولات و باغ گردوی خود ندارند. در قزوین چند نوع نهال ویژه گردو وجود دارد که از آنها می‌توان به گردوی ضیاءآباد، چندلر، خوشه‌ای و فرنور اشاره‌کرد که محصول پربار و مرغوبی می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود امسال حدود ۸ هزارتن گردو از این باغ‌ها برداشت شود.
تولید نیمی از گردوی البرز در ساوجبلاغ
ساوجبلاغ با ۶۴۴ هکتار و طالقان با ۴۶۸ هکتار باغ، از مناطق گردوخیز کشور و استان البرز به‌شمار می‌روند. ساوجبلاغ با ۴۵درصد از سطح زیرکشت، بیش‌از ۵۰درصد از تولید این محصول را در استان به خود اختصاص داده‌است. دراین ۲ شهرستان انواع مختلف درخت گردو وجود دارد که بیشتر آنها بومی هستند و عمرشان از ۵۰ تا ۴۰۰ سال است. برداشت گردو در البرز از اواسط شهریورماه آغاز شده و تا پایان مهر ادامه‌دارد. گردوهای این مناطق پس از برداشت، به استان‌های مختلف و بازارهای داخلی صادر می‌شود؛ هرچند بخش عمده آن در استان به مصرف می‌رسد. به‌گفته باغداران، صادرات این محصول سخت است و تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند محصول خود را در بازارهای داخلی به فروش برسانند.
یکی دیگر از مشکلات صادرات گردو، یک‌دست نبودن محصول است. در روش سنتی، کشت گردو به‌صورت پایه‌های بذری است که سبب می‌شود محصول به شکل یکنواختی رشد نکند. باغداران استان خواستار حمایت اداره جهادکشاورزی هستند تا بتوانند از نهال‌های پیوندی گردو برای کاشت این محصول استفاده کنند. سرمازدگی، یکی از دیگر مشکلاتی است که در سال‌های اخیر سبب کاهش تولید گردو در استان نسبت به گذشته شده‌است، به‌گونه‌ای که در ۳ تا ۴ سال گذشته، بسیاری از درختان گردو براثر سرمازدگی ازبین رفته‌اند و اقتصاد خانواده‌ها تحت‌تأثیر قرارگرفت، اما خوشبختانه امسال این اتفاق نیفتاد به‌همین دلیل هم باغداران محصول بیشتری خواهند داشت.
کم‌آبی نیز از چالش‌های اصلی البرز است که بیش‌از همه، بخش کشاورزی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. یکی دیگر از نگرانی های تولیدکنندگان گردو، تبدیل باغ‌ها به ویلا و رستوران است، چراکه به‌گفته بومیان ساوجبلاغ و طالقان، میزان باغ‌های گردو در سال‌های اخیر کاهش داشته و اصلی‌ترین دلیل آن نیز تخریب اراضی باغی بوده‌است. یکی از ویژگی درختان گردوی البرز، بلند بودن آن است که چیدن گردو را سخت می‌کند. به همین دلیل اداره جهاد کشاورزی استان تلاش می‌کند ارقام جدیدی با قد کوتاه‌تر و مقاومت بیشتر دربرابر سرما را برای کشت در اختیار کشاورزان منطقه قرار دهد.
۲ مانع افزایش تولید گردو در آذربایجان‌شرقی
براساس آمارهای وزارت جهادکشاورزی، استان آذربایجان‌شرقی جایگاه چهارم کشور را در زمینه تولید گردو به‌خود اختصاص داده‌است. کشت گردو دراین استان جایگاه ویژه‌ای دارد، تا جایی که در بیشتر حیاط‌های قدیمی و باغچه‌های خانگی یک یا چند درخت گردو برای مصرف خانگی کاشته شده‌است. سالانه دراستان ۲۴ تا ۲۵ هزارتن گردو برداشت می‌شود، اما از چندسال قبل ۲ موضوع سرمازدگی و کرم خراط، مانع افزایش محصول گردو در آذربایجان‌شرقی شده‌است.
البته با توجه به نوع درختان گردوی استان که عمدتا بالای ۲۰ سال عمر دارند، خشکسالی تأثیر چندانی بر تولید این محصول ندارد، چراکه ریشه درختان گردو از اعماق زمین، آب خود را تأمین می‌کند. نزدیک به ۸۰درصد از گردوی استان به‌صورت تازه‌خوری مصرف می‌شود و ۲۰درصد باقی‌مانده در صنایع‌غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات گردو از استان بیشتر به‌صورت مغزگردو به استان‌های همجوار و کشورهای حوزه خلیج‌فارس، آسیای‌میانه و روسیه انجام می‌شود.
امسال نیز برداشت گردو از باغ‌های استان آغاز شده و با افزایش ۵۰ درصدی قیمت‌ها نسبت به سال قبل، گردوی تازه با پوست به قیمت کیلویی ۴۰ هزارتومان به فروش می‌رسد. شهرستان‌های اسکو، عجب‌شیر، آذرشهر، مرند و شبستر به ترتیب از قطب‌های مهم تولید و فراوری گردو در استان محسوب می‌شوند. شهرستان اسکو با تولید بیش‌از ۴ هزارتن محصول، رتبه نخست تولید گردو را دراستان به خود اختصاص داده‌است.
از برنامه‌های مهم اداره جهاد کشاورزی برای افزایش تولید محصول دراستان، سرشاخه‌کاری درختان گردو با ارقام برتر اصلاح‌شده و محلی است که با هدف افزایش عملکرد در واحد و همچنین کنترل شیوع آفت کرم خراط صورت می‌گیرد. برهمین اساس تاکنون در بیش‌از ۳۰۰هکتار باغ گردوی استان با ارقام پربار و اصلاح‌شده، عملیات سرشاخه‌کاری انجام شده تا شاهد افزایش محصول و کیفیت آن باشیم.
نظر شما